SPK’dan BES’e düzenleme geliyor. Serbest fonların %10’u borsada değerlendirileceği bildirildi. Devlet katkısının da %10’u borsada değerlendirilmesinin önü açıldı.
Piyasalarda S400 alımının ertelenebileceği beklentisi mevcut. Hulusi Akar’ın “S400’ler Temmuz’a yetişmeyebilir, birkaç ay gecikme olabilir” açıklaması sonucu bu beklenti oluştu. Projenin iptaline yönelik bir bildirim yok henüz.
SPK’nın yeni düzenlemesiyle borsada derinlik arttığı için piyasalar yükseldi. Şu anki fon büyüklüğünü göz önüne aldığımızda daha orta ve uzun vadede etkisi daha büyük olacaktır. Bu düzenlemeyle birlikte borsaya 2 günde 1 milyar TL kaynak eklenmiş olacak. Alınan aksiyon dizilerini incelediğimizde yönetim tarafında yapısal bir dönüşüm amaçlandığı görülüyor.
İSO 500 listesi açıklandı. Çok çarpıcı sonuçlar var. Üretimden satışlarda %35 artış görünüyor. %52,7 faaliyet karları artışı, EBITDA’larda da artışlar var. Dönem karlarına gelirsek artış sadece %17 olmuş. Leasing, Faktöring gibi finansman giderleriyse çok yükselmiş. Borçların özkaynaklara oranı çok yüksek. Şirketlerin borç ödeme yetkinlikleri düşmüş. Karın finansman giderine oranı %50 iken %89’a yükselmiş.
Her yıl bu listenin açıklanması veri açısından çok önemli. Veri eksikliği var Türkiye’de. Türkiye’nin sanayisini çalışmak ve reel sektördeki hareketi izlemek için faydalı bir yayın.
Bu yeni yayınlanan liste 2018 sonuçlarını kapsıyor. İç talebi büyütmeyi körükleyecek bir ortam vardı. Kapasite artırımı düşünülürken kur krizi, mali politikalardaki tutarsızlık ve siyasi sorunlar sonrası rüzgar tersine döndü.
İhracat ve satışlarda görülen artışın sebebi, iç piyasadaki talep eksikliği nedeniyle firmaların ihracata yönelmesi ve enflasyonun yükselmesi nedeniyle aynı malların daha pahalıya satılması kaynaklı.
Şirketler bu faaliyetlerini nasıl fonlamışlar diye bakalım. Finansman giderleri 10 yıl önce 8-9 milyar TL iken 10 yılda 96 milyar TL’ye yükselmiş. Faaliyet karının her 100 lirasının 90 lirası finansman giderlerine harcanmış. 2012’de bu oran her 100 lira için 34 liraydı. Bankalar tarafına baktığımızda bankaların karları da enflasyon oranının altında, yani bu her 100 lira için harcanan 90 lira bankalara da gitmemiş.
Borç – özkaynak ilişkisi: Özkaynak erimeye başladıysa şirketler için risk var demektir. Çok küçük paralarla büyük işler yapmaya çalışan şirketler iyi planlama yapamazlar, piyasadaki her dalgaya karşı hassas olurlar ve kısa vadeci planlar yapmaya başlarlar. ArGe harcamaları olmaz. Şu anki rapora göre şirketlerin varlıklarının %33’ü özkaynak, %67’si borç olarak görünüyor. 2020’ye geldiğimizde bu oranı %30 özkaynak %70 borç ve kardan daha fazla finansman gideri harcamalarını konuşuyor olabiliriz.
İSO 500 şirketlerinde şirket başına %2 istihdam artışı var. Çalışan başına ücret ortalama 6500 TL brüt, 4500 TL net olarak görünüyor. TÜRK-İŞ’in açıkladığı yoksulluk-açlık sınırına göre Mayıs 2019 açlık sınırı 2133 TL, yoksulluk sınırı 6.919 TL. Bu şekilde karşılaştırınca tablo daha da acı. Asgari ücret 3 yılda ikiye katlandı üstelik.
Türkiye’deki gelir dağılımı makası gittikçe artıyor. Gini endeksinde artış mevcut. Varlıklı kesim yüksek faizden daha fazla kazanırken yoksul kesim yüksek faiz nedeniyle daha da eziliyor.
Orta – İleri teknoloji üretimi artmış. İSO 500 şirketi %5,3’ü ileri teknoloji üretimi sağlıyor. ArGe harcamaları artarak 4 milyar TL’ye ulaşmış ama harcamaların oranı 0,47%’ye tekabül ediyor.
En yüksek 10 ihracatçı listesi: Türkiye’de ilk defa ihracat listesi ithalatı geçti. 2 şirket ismini açıklamamış. Normalde gurur kaynağı olacak bu konuda neden isimlerini açıklamamışlar ilginç. Türkiye sanayisinde KOÇ grubu yine en yüksek payı alıyor.
Global piyasalarda yine ticaret savaşları gündemde. Çin ABD ile anlaşma yapmaya hazır değil. ABD – Çin arasındaki ticaret savaşındaki yeni cephe nadir elementler kavgası. Çin ABD’ye nadir element satışını yasaklayabileceğini açıkladı. ABD’de piyasalar düşerken Çin’de nadir metal piyasası uçuşa geçti. WTO Çin’e bu konuda ret verdi, ABD’de dava açacak. En büyük nadir metal rezervleri Kuzey Kore ve Çin’de.
Financial Times’ın ilgili haberi: 29.5.2019
https://www.ft.com/content/d7890d7e-81ba-11e9-b592-5fe435b57a3b
Shares in Chinese companies that mine and sell rare earths soared on Wednesday after Beijing threatened to use exports of the niche metals that are used in electronics as leverage in the trade war with the United States.
One of the biggest market movers in the benchmark CSI 300 in morning trading was China Northern Rare Earth Group High-Tech, which jumped as much as 8 per cent. Among the other listed rare earth providers to rise were China Rare Earth Holdings, up as much 40 per cent, and China Minmetals Rare Earth, which rose 9 per cent.
The surge in these stocks came after China’s powerful planning body on Tuesday appeared to threaten cutting off exports of its rare earths to the United States.
“Will rare earths become China’s counter-weapon against the US’s unwarranted suppression? What I can tell you is that if anyone wants to use products made from rare earth to curb the development of China, then …Chinese people will not be happy,” a notice by the the National Development and Reform Commission read.
China dominates the global supply of rare earths, a group of 17 metals with a variety of high-tech applications, used in magnets, instrument displays and other strategic applications.
Çin tarafında piyasalarda toparlanma var. Bölgesel bir bankanın batması sonucu bu krizin diğer bankalara da sirayet edip etmeyeceği endişesi sonrası likidite iyice kurumuştu, sonrasında hükümet tarafından piyasalara 40 milyar USD enjekte edildi.
Avrupa Parlamentosu seçimleri sonrasında birlik destekçilerinin güçlerini korumasıyla piyasalarda rahatlama oldu, EUR güçlendi. KAvrupa’da Kuzey Ligi ön plana çıktı. İtalya’ya bütçe açığını %3 altında ve kamu borcunu %60 seviyesinde tutmaya yönelik bir aksiyon görülmediği için 4 milyar EUR’luk bir ceza gündemde. Bu konuda AB piyasalarında İtalya harici bir zarar beklenmiyor.
ABD’de tahvil piyasası 2,50’den 2,26’lara düştü. Hisse senedi rallisi bono rallisine çevrildi. FED’in faiz indirimleri de başlayacaktır yakında. Türkiye olarak kendi sorunlarımızı bir halledebilirsek bu dalgadan biz de yararlanabiliriz.
