Teknoloji dünyasındaki devasa alımlara bir yenisi daha eklendi: GitHub Microsoft tarafından 7,5 milyar dolara satın alındı. Teknoloji startuplarının günümüz teknoloji devleri için nasıl stratejik bir değere dönüştüğü, bir şirketin satın alınmasında finansal ve stratejik faktörlerin nasıl çalıştığını örneklerle açıklayan Paul V. Weinstein’ın makalesinden yaptığım çeviriyi aşağıda ilginize sunuyorum. Keyifli okumalar.
Yazarın LinkedIn profili için tıklayın
Orijinal makale için tıklayın
Microsoft’un GitHub’ı 7,5 milyar dolara satın alması, değer kavramının Silikon Vadisi’nde dünyanın geri kalanına göre nasıl daha farklı bir temele oturtulduğunun mükemmel bir örneğidir. GitHub yıllık tekrarlayan cirosunun yaklaşık 30 katına satın alındı (astronomik bir oran). Bir karşılaştırma yapacak olursak, Microsoft LinkedIn’i 2016 yılında 26 milyar dolara satın almıştı (yıllık cirosunun 7,2 katına) ve bu satın alma o zamana kadarki en yüksek değerli satın almalardan biri olarak görülüyordu.
Peki bu fark neden? Bunun cevabı, bu astronomik değerlerin nereden geldiği ve Silikon Vadisi’nin nasıl çalıştığı hakkındaki yaygın yanılgının çözülmesinde yatmaktadır.
Silikon Vadisi’nde hissedar değeri yaratmanın iki yolu vardır: finansal ve stratejik. Finansal değer işletme okulu ve borsa işleriyle ilgilidir. Bunlar kazanç veya ciro, satışta büyüme, kar marjları ve yönetimsel teoriler gibi çarpanlarla ilgilidir. Bu bağımsız bir şirket olarak büyüme becerisi ve işlerin iyiye gidip gitmediğiyle ilgilidir.
Petrol fiyatlarındaki artışın Exxon’un hisse fiyatlarını nasıl etkileyeceği hakkında konuşursak, şirketin yaptığı işi (petrol sondajı), petrol fiyatı ve bu iki maddenin hisse fiyatlarıyla olan ilişkisi hakkında direkt bir bağlantı kuruyoruz. Aynı şekilde, eğer yerel bir kuru temizleme işindeyseniz, işinizin değeri müşteri portföyünüzün genişliği, onların ne kadar harcadığı, hizmetin ne kadar bir ücrete sunulduğu ve şirketin büyüme beklentilerine bağlıdır.
Diğer taraftan stratejik değer, tüm bu saydıklarımızla çok küçük bir oranda ilişkilidir ve daha çok bir şirketin ürün ve/veya pazar pozisyonunun diğer bir şirketin (genellikle daha büyük bir şirketin) karşısında başarı sağlayabilme yeteneğiyle ilgilidir. Stratejik değer bağımsız olarak bir şirketin ne kadar para kazandığıyla değil, bir başkasının yerine kar yapabilirliğiyle (veya bazen karını koruyabilirliğiyle) ölçülür.
Bu terimlerin ayrımı, 5 kişiden oluşan ve hiçbir cirosu olmayan bir şirket milyar dolarlara satılabilirken 500 çalışanlı 100 milyon dolar cirosu olan bir şirketin ilkinin sadece küçük bir oranı değerinde satılabilmesi konusunun merkezidir. Her ne kadar Apple, Facebook ve Google gibi en çok bilinen Silikon Vadisi temelli başarı hikayeleri finansal değer teriminin devasa karlı örnekleri olsa da, startup başarı hikayelerinin büyük çoğunluğu “ilk halka arz”ı yapabilecek bir şirket kurup halka arzdan sonra şirketin büyümesine devam etmesiyle ilgili değildir (ki bu oldukça zorlu bir başarıdır); bu şirketler başka biri için bir değer yaratmaktadır.
Diğer bir deyişle, Microsoft GitHub’a onun kendisine para kazandırma yeteneği için 7,5 milyar dolar ödememiştir (finansal değer). Microsoft bu parayı GitHub’ın kod deposunu her gün kullanan bir yazılım geliştirici ordusuna ulaşmak için ödedi (şirketin stratejik değeri) – Böylece bu geliştirici ordusu, şirketin asıl para kazanan bölümüne, Microsoft yazılımı geliştirme ortamına yönlendirilebilirdi.
Haydi stratejik değer kavramının çok iyi bilinen örneklerine bir göz atalım. 2006’da Google YouTube’u o zamanlar göz kamaştırıcı bir değer olan 1,6 milyar dolara satın aldı. O zamanlar YouTube’da berbat bir karsızlık vardı ve illegal olarak yüklenen vidyolar nedeniyle karşı karşıya kalınan mali yükümlülüğün boyutu sanal ortamda sınırsız olarak görülüyordu. Bu gibi çılgın bir şirketi bu kadar pahalıya almanın nedeni neydi? Bu neden YouTube’un gelecekte Google’a para kazandırabilme yeteneği değildi. YouTube’un geçtiğimiz 10 yılda karlı bir şirket olup olmadığı halen net değil. O zamanlarda YouTube’a bu kadar para ödenmesinin sebebi, Google için oldukça yüksek bir stratejik öneme sahip olmasıydı (bu örnekte, bir rakibinin Google’ın çok karlı olan arama işini gaspetmesini engelleme yeteneği). Yine Google’ın, üzerinden 10 yıl geçmesine ve milyarlarca dolar yatırım yapılmasına rağmen muhtemelen hala para kazandırmayan bir şirket olan YouTube’u satın alması, şimdiye kadar yapılmış en iyi satın almalardan biri olarak görülüyor.
Diğer bir örnek ise 2007’de Sun Microsystems’in MySQL’i milyarlarca dolara satın almasıdır. MySQL’in ana ürünü ücretsiz, açık kaynak kodlu, kullanımı çok basit ve var olan hemen hemen tüm web sitelerine back-end fonksiyonu sağlayan bir veri tabanıydı. Şirketin asgari bir cirosu vardı ve genel iş modeli (finansal değeri) oldukça spekülatifti – ve buna rağmen şirketi büyük paralara satın almak isteyen birçok talip vardı.
MySQL’in değeri finansal değil stratejikti. Bu stratejik değer, Oracle’ların, IBM’lerin ve Microsoft’ların oldukça karlı olan veri tabanı işlerini, onların pahalı ürünlerinin %80’ini karşılayan (ve bu oranı gittikçe artan) ücretsiz bir üründen korumakla ilgiliydi. Bu konu stratejik değer için iyi bir örnek olmasına rağmen, daha sonrasında en önemli noktanın bu olmadığı ortaya çıktı. Sun’ın başı o zamanlarda kendi pahalı donanım ürünlerinin çok daha uygun fiyatlı olan Linux sunucuları tarafından altının oyulmasıyla ciddi beladaydı. Sun bu tehdite bir cevap vermek zorundaydı ve bu cevap hızlı olmalıydı. Sun için, MySQL’i satın almak, Sun/MySQL tabanında yapılan web sitelerinin rakiplere göre 10 kat daha hızlı çalışmasını sağlayabilecek, Sun’a özel avantajların yaratılmasına olanak sağlayacaktı. Bu karar, Sun’ın yaşadığı tehlikeye karşı hayatta kalmasında oldukça stratejik bir karardı (ve 6 ay sonra Sun’ın Oracle tarafından satın alınmasındaki en büyük faktördü).
Microsoft’un GitHub’ı satın alması büyük haber olmakla birlikte, bu olay en başarılı ileri teknoloji startupların birincil değeri hakkındaki gerçeği gösteren örneklerden sadece biridir. Şöyle ki, kendini idame ettirebilen bir iş kurmak bir istisnadır, kural değil. En başarılı sonuca götüren değer finansal değil stratejik değerdir. Eğer düşünce tarzınızı bu tezin etrafında yeniden yönlendirirseniz, Silikon Vadisi’nin çılgın dünyasını çok daha kolay anlayabilirsiniz.
